بررسی رابطه تعلق خانوادگی، هویت ملی و پایبندی به ارزشها با میزان مهاجرت دانش آموزان المپیادی به خارج از کشور

بررسی رابطه تعلق خانوادگی، هویت ملی و پایبندی به ارزشها با میزان مهاجرت دانش آموزان المپیادی به خارج از کشور دکتر کیومرث فلاحی1 چکیده سرمایه انسانی مهمترین عامل توسعه و پیشرفت جوامع گوناگون است و نخبگان نقشی تعیین کننده در آن دارند. در 14سال گذشته، 62 درصد از دانش‌آموزان مدال‌آور المپیادی کشور، ترک وطن کرده و به کشور‌هایی چون آمریکا و کانادا کوچیده اند. هدف این نوشتار بررسی رابطۀ تعلق خانوادگی، هویت ملی و پایبندی به ارزشها در میان دانش ­آموزان برتر المپیادی با میزان گرایش مهاجرت در میان آنان بوده است. این بررسی با روشهای توصیفی از نوع پیمایشی به انجام رسیده و برای شناخت ابعاد آن از تحقیقات تاریخی نیز بهره گرفته شده است. حجم نمونه پژوهش با بهره ­گیری از فرمول کوکران، به شیوۀ تصادفی و خوشه‌ای،300 نفر بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با نرم‌افزارهای معتبر و شاخصهای آماری توصیفی و استنباطی و جدولهای توزیع فراوانی و محاسبه درصدها صورت گرفته است. اعتبار پرسشنامه‌ها با دوبار آزمایی و محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ انجام یافته و روایی آنها تأیید شده است. در نهایت در میان انگیزه‌های درونی و بیرونی مهاجرت در جامعه نمونۀ مورد نظر، نقش عوامل اجتماعی – فرهنگی (هویت، خانواده، پایبندی به سنتها و ...) تاثیر بیشتری داشته است. یافته ­های این بررسی نشان داده که در میان دانش آموزان المپیادی که تعلق خانوادگی، هویت ملی و پایبندی به ارزشها از جمله باورهای مذهبی قوی­تر بوده، گرایش به مهاجرت کمتر بوده است. این بررسی از میان نظریه ­های موجود به نظریۀ اجتماعی و فرهنگی و آرای پژوهشگرانی مانند «لی»، «پیکوت»، «براون» و «میر» که مهاجرت را همواره ارادی نمی­دانند  و به کششها و رانشهای مقصد و مبدا توجه می­کنند، نزدیکی بیشتری دارد. کلید واژگان: دانش آموزان المپیادی، استعدادهای درخشان، گرایش به مهاجرت، خانواده، هویت ملی، ارزشها ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت: 12/9/94                        تاریخ پذیرش: 3/5/95 1. عضو هیات علمی سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، پژوهشکده تعلیم و تربیت                                   [email protected]